Tien vragen aan afscheidsfotograaf Rob van der Pijll
In deze blog stel ik tien vragen aan een collega afscheidsfotograaf. Hiermee wil graag laten zien dat er meer fotografen als afscheidsfotograaf werken. En dat een afscheidsfotograaf doodnormaal is.
Dit keer Rob van der Pijll. Rob van der Pijll woont in Hengelo en is naast fotograaf jarenlang werkzaam in de gehandicapten- en ouderenzorg.
Wat zijn volgens jou de belangrijkste elementen van een goede foto?
Een goede foto!? Dat zal voor iedereen denk ik anders zijn. In het licht van afscheidsfotografie zou ik zeggen dat een goede foto het beeld en de emotie van het moment op een herkenbare en mogelijk ontroerende wijze heeft weten te vangen. Een goede foto hoeft technisch niet perfect te zijn om gewaardeerd te worden. Als afscheidsfotograaf hoop ik dat die goede foto een aangename herinnering oproept aan een in dit geval intieme en emotionele gebeurtenis. Dat het aanleiding geeft om nog eens te kijken, er troost in te vinden, wellicht te dienen als gespreksopener over een lastig moment.
Wat vind je het mooiste aan jouw beroep? Rob van der Pijll
Ik wil met mijn afscheidsfotografie van waarde zijn voor de mensen die mij daarvoor gevraagd hebben. Het vertrouwen krijgen om bij een afscheid als buitenstaander aanwezig te mogen zijn en het ook nog eens vast te leggen voor later geeft een goed gevoel. En als dan later blijkt dat het me gelukt is de belangrijke momenten goed vast te leggen dan is mijn doel bereikt.
Wat is de toekomst van afscheidsfotografie volgens Rob van der Pijl?
Het is prachtig – als ik dat woord mag gebruiken in deze context – dat steeds meer mensen de waarde van foto’s van een afscheid inzien. Als fotograaf probeer ik bijzondere momenten te verstillen. Momenten waarbij je later bij het bekijken rustig kunt stilstaan, mijmeren, herinneringen ophalen, er in gesprek over kunnen gaan met naasten. In mijn ogen – die van de fotograaf dus – lukt dat het beste bij stilstaand beeld, foto’s dus. Een album pak je makkelijk uit de kast of uit de la. Je hebt er geen apparatuur voor nodig. Neemt het makkelijk mee.
Het is prachtig dat steeds meer mensen de waarde van foto’s van een afscheid inzien.
Ik hoop dat het steeds meer bekend raken met en gemeengoed worden van onze inzet er ook toe leidt dat men de waarde van een professionele fotograaf gaat inzien bij dergelijke gebeurtenissen. Mijn ‘ideaal’ zou zijn dat afscheidsfotografie dusdanig bekend en ingeburgerd is dat mensen zelf al nagedacht hebben over de inzet ervan en aan een uitvaartleider aangeven dat te willen en mogelijk ook al kunnen zeggen wie ze willen. Dat vergt van ons als afscheidsfotografen het voortdurend onder de aandacht brengen van de mogelijkheid tot. Het laten zien van voorbeelden, duidelijk maken dat we de aandacht voor het afscheid en de liefde voor de overledene benadrukken en niet gefocust zijn op het vastleggen van ieders verdriet. Dat we waar mogelijk cliënten kunnen laten vertellen uit eigen ervaring hoe waardevol ze het vinden de beelden terug te zien die we voor hen vastgelegd vinden. Dat ze er troost uit putten.
Wat is er totaal uit den boze bij afscheidsfotografie?
Ik zou de vraag willen omdraaien. Waar zorg je als afscheidsfotograaf juist voor, waar ben je bewust mee bezig bij het maken van een rapportage tijdens een afscheid? Als fotograaf bij een afscheid ben je nooit onzichtbaar maar probeer je wel zo onopvallend mogelijk te zijn. Je wilt het verloop van de ceremonie en de beleving van het moment niet verstoren. Ik zorg dat ik ‘stille’ schoenen en kleding draag. Ik heb een stille camera waarbij je de klik van de sluiter op stille momenten niet hoort en ik toch een foto kan maken. Natuurlijk zul je als afscheidsfotograaf af en toe door het beeld lopen om een bepaald moment goed vast te kunnen leggen, en het is zaak je dan ook weer snel terug te trekken uit het blikveld. Natuurlijk raakt een uitvaart mij ook maar ik ben ook professional en kan dan nog steeds fotograferen en mijn emoties niet de overhand laten krijgen, zorgen voor dat die belangrijke fotomomenten vastgelegd worden.
Ik wil niet het verdriet benadrukken maar vooral de intentie en de liefde van het moment
Ik zei eerder al dat ik – en naar mijn ervaring andere afscheidsfotografen – niet het verdriet willen benadrukken maar vooral de intentie en de liefde van het moment, de aandacht die er besteed is aan de aankleding, de bloemstukken etc. En maak hele goede afspraken over wat je doet, hoe te werk gaat. Zorg dat men weet wat men van je mag verwachten. Als laatste dan toch een ding wat volstrekt uit den boze is: ongevraagd gemaakte foto’s publiekelijk maken via welk medium dan ook. Dat kan en mag alleen na uitdrukkelijke toestemming van de betrokkenen. Gelukkig heb ik van meerderen die vrijheid gekregen omdat ze tevreden zijn met het resultaat en willen helpen uitdragen dat een afscheidsfotograaf van meerwaarde kan zijn.
Welke zaken die mensen gewoonlijk niet opmerken ziet een afscheidsfotograaf net wel?
Bij een van de uitvaarten die ik mocht vastleggen kon ik de stoet mensen die achter de kist aan liepen over de begraafplaats vastleggen. Een beeld dat jou als partner van de overledene volledig ontgaat. Het speelt zich letterlijk achter je rug af. De foto’s ervan zorgden voor ontroering door zoveel mensen te zien die aanwezig waren op dat moment.
En het zijn eigenlijk de ogenschijnlijk onopvallende momenten die je ook probeert te vangen. De hand op de schouder, de ene blik, de ontroering, en ook de lach die er toch wel vaak klinkt wanneer de overledene gememoreerd wordt. De bloemstukken vind ik ook belangrijk om vast te leggen. De foto’s ervan zorgden voor ontroering door zoveel mensen te zien die aanwezig waren op dat moment.
Wat is het meest indrukwekkende moment van je leven?
Pfff, dat is een lastige vraag en die kan ik niet zomaar met 1 moment beantwoorden. Er zijn meerdere indrukwekkende momenten geweest in mijn leven die ik niet met elkaar wil vergelijken. Ieder heeft zijn eigen waarde. Zoals het moment waarop mijn vrouw – maar dat wist ik toen nog niet natuurlijk – nu alweer 41 jaar geleden mijn hand voor het eerst vastpakte tijdens een wandeling, of het moment waarop mijn kinderen geboren werden. Het overlijden van mijn moeder, verwacht en toch onverwacht en wat dat met je doet. Of bij het sterfbed zitten van de oma van mijn vrouw die letterlijk haar laatste adem uitblies op de datum van haar geboortedag. En prachtige ronde levenscirkel.
Maar ook het weer beleven van de sensatie van de livemuziek van een van mijn favoriete bands uit mijn puberteit toen ik een aantal jaren geleden naar een reünieconcert ging. Die band is trouwens Status Quo. Net als foto’s brengt ook muziek herinneringen boven. En nog meer van dergelijke momenten dus.
Wat is de grootste fout die Rob van der Pijll ooit begaan heeft op professioneel vlak?
Ik ben pas sinds juni 2020 professioneel met mijn afscheidsfotografie bezig. Veel kans om fouten te maken heb ik nog niet gehad. Jammer genoeg. Want je kunt fouten ook bekijken als leermomenten, van fouten kun je groeien mits je dat ook op die manier benadert. Dat ik goede foto’s kan maken en een pakkende reportage kan neerzetten daar heb ik vertrouwen in. Als ondernemer kan ik nog genoeg leren en kijk ik ook naar hoe andere afscheidsfotografen zich ‘in de markt’ zetten. Niet om te kopiëren, maar om mijn eigen koers daarin te kunnen bepalen, geïnspireerd te raken. Naar mijn idee hebben we allen een missie om afscheidsfotografie als fenomeen meer op de kaart te zetten. Daar probeer ik dan op mijn eigen wijze aan bij te dragen.
Wat had je graag geweten toen je begon als fotograaf?
Ik ben heel bewust de opleiding Bekwaam Afscheidsfotograaf gaan doen omdat ik wist nog meer dan voldoende te kunnen leren als beginnend ondernemer, en niet gericht op het fotograferen an sich maar juist hoe je je fotografie vanuit meerdere invalshoeken vorm kunt geven. Die opleiding heeft daar voor mij absoluut aan bijgedragen daar een beter beeld van te krijgen. En handvatten om dat ook op te pakken. Voor mij was dat een goed en prettig startpunt als fotograaf. Wat ik wel wist en ook bevestigd heb gekregen is dat je tijd, energie, enthousiasme en doorzettingsvermogen moet hebben om je werk onder de aandacht te krijgen. En daar werk ik dus ook gestaag aan.
Wat motiveert Rob van der Pijll om foto’s te (blijven) maken?
Mijn voldoening haal ik vooral uit de waardering die komt van degenen waarvoor je het doet. De stilte die even valt na het voor de eerste keer zien van de foto’s via de door mij geleverde slideshow, een album dat met zorg en ontroering bekeken wordt. De gedachte dat ik door mijn foto’s een bijdrage heb kunnen leveren aan rouw en troost, aan het liefdevol herinneren. Dat dus.
Laatste vraag aan Rob: welke vraag is nog niet gesteld maar wil je wel beantwoorden?
Volgens mij is dit verhaal inmiddels al meer dan lang genoeg. Er zijn ongetwijfeld nog meer vragen te stellen en onderwerpen uit te diepen. Maar voor nu laat ik het hierbij.
Lees meer over Rob van der Pijll op zijn website
Wat is afscheidsfotografie?
Wat doet een afscheidsfotograaf?
